This open letter is only available in Dutch.

In al het campagnegeweld van de afgelopen weken valt een woord nadrukkelijk niet: cultuur. De analyse van de partijprogramma’s en de doorrekening laten zien waarom. Van de vier koplopers in de peilingen wil alleen PvdA/Groen Links investeren in cultuur. PVV wil alle ondersteuning volledig stopzetten. VVD verhoogt de BTW op kaartjes van 9 naar 21 procent en speelt verder met het oude stokpaard ondernemerschap. Het programma van NSC is niet doorgerekend en vaag. We houden ons hart vast.

In een wereld vol grote woorden en conflicten klinkt praten over cultuurbudget als klein bier, maar het is iets wezenlijks. Al gaat het om weinig geld. Kijk om je heen en je ziet overal mensen kampen met verschrikkelijke schermverslavingen. Iedereen van jong tot oud leeft vastgekluisterd aan zijn smartphone in zijn eigen bubbel. De enorme geopolitieke spanningen en conflicten jagen velen van ons in een zelfgekozen isolement. De ‘migratie naar binnen’ heette dat in de Tweede Wereldoorlog. Opgesloten in deze (digitale) gevangenis wachten we de dagen af. Bang, verdrietig, onzeker.

Kunst en cultuur zijn hét middel om uit deze negatieve spiraal te stappen. Met open ogen kijken naar elkaar en de wereld. Elkaar ruiken. Elkaar horen. Elkaar beleven. Kunst maakt het mogelijk. Het is niet dé oplossing voor alles. Alleen weet en voelt iedereen dat we zonder contact, zonder oog voor elkaar, sowieso verloren zijn. Waarom in deze afschuwelijke tijd dat sprankje hoop en schoonheid wegnemen van mensen? Waarom kunst duurder maken in plaats van toegankelijker?

Tijdens Rutte 1, twaalf jaar geleden, hakte slager Halbe Zijlstra (staatssecretaris voor cultuur, VVD) met stalen grijns grote gaten in de culturele infrastructuur. Met applaus gesteund door gedoogpartner PVV. Het knakte de carrière van honderden makers in de dop en zorgde dat theaters, musea en concertzalen lange tijd enkel bezig waren met overleven. Toen in de jaren daarna iets van herstel had plaatsgevonden, met name door het werk van PvdA en D66 ministers en staatssecretarissen, schopte corona de hele sector weer terug de grond in. De grote wond die dit heeft achtergelaten is verre van geheeld. Begrotingen staan gigantisch onder druk en reserves zijn opgegeten. Nu bezuinigen op kunst en cultuur zou het zinloos slopen zijn van een sector die we juist bikkelhard nodig hebben. Denk daar op 22 november alstublieft ook even aan als u een bolletje kleurt.

In het beruchte CDA-partijcongres in 2010 waarin de draai naar de PVV werd gemaakt, smeekte Ernst Hirsch Balin zijn partijgenoten: ‘doe dit de partij niet aan, doe dit het land niet aan!’ We zeggen het hem vandaag na, alleen licht anders: ‘doe dit de kunst niet aan, doe dit ons land niet aan!’

Steven ten Thije, hoofd collecties, Van Abbemuseum, Eindhoven en oprichter van de denktank Steen in de vijver samen met Hedy d’Ancona, Joan Nederlof en Inge de Vlies in reactie op de bezuinigingen op cultuur van Rutte I.

Joan Nederlof, theatermaker en oud-oprichter van denktank Steen in de vijver.

Hedy d’Ancona, oud-minster WVC en oud-oprichter van denktank Steen in de vijver.