Na het debacle van de afgelaste Gelderland Biënnale willen Plaatsmaken, Omstand en P_OST de toekomstige edities organiseren.
Na het debacle van de afgelaste Gelderland Biënnale willen Plaatsmaken, Omstand en P_OST de toekomstige edities organiseren.
In november werd bekend dat de Biënnale Gelderland tot op nader order wordt uitgesteld. Na een jaar intensieve voorbereiding door curatorencollectief P1 en tal van betrokken kunstenaars heeft penvoerder en organisator Museum Het Valkhof besloten het collectief te ontslaan en de opening van de Biënnale Gelderland af te gelasten. De biënnale als geheel wordt – in de woorden van het museum – ‘on hold’ gezet. Het bericht dat de samenwerking met P1 werd opgezegd bereikte het collectief nog geen drie weken voor de geplande opening op 19 november. Kunstenaars en andere betrokkenen hebben het bericht met groot ongeloof en verbijstering ontvangen. Er heerst door het plotselinge en eenzijdige besluit grote onzekerheid over de uitvoering van geplande werkzaamheden – en kunstenaars zitten met geldzorgen. Publiek, kunstenaars, curatoren maar ook museummedewerkers zijn daar nu de dupe van. Meer over deze situatie valt te lezen op de website van Kunstenbond, dat de betrokken curatoren en kunstenaars bijstaat.
Lokale kunstenaars- en presentatie-instellingen Plaatsmaken, Omstand en P_OST zien de vervreemding tussen het kunstveld en de verantwoordelijke instelling met lede ogen aan. Zij nemen daarom het initiatief om de situatie te verbeteren en stellen in een open brief voor dat zij voortaan de biënnale organiseren:
Arnhem, 5 december 2022
Betreft: De toekomst van Biënnale Gelderland
t.a.v.: Museum Arnhem, mevrouw S. Bak,
Museum Het Valkhof, mevrouw H. Saam
Provincie Gelderland, de heer Drenth en mevrouw de Nijs-Bik
Geachte mevrouw Bak, mevrouw Saam, heer Drenth en mevrouw de Nijs-Bik,
Graag willen wij met u in gesprek over de toekomst van Biënnale Gelderland. Na de ontwikkelingen van de laatste weken, waarin de huidige editie is opgeschort, maken wij ons ernstig zorgen over het voortbestaan van dit belangrijke evenement voor Gelderse kunstenaars.
Ook willen wij met deze brief graag onze solidariteit betuigen met de gedupeerde kunstenaars en kunstinitiatieven die schade en hinder ondervinden door de huidige gang van zaken. Wij hopen ten zeerste dat er spoedig een oplossing wordt gevonden om de betrokken en meest precaire werkers in dit traject te compenseren voor hun al gemaakte en gedane werk.
We willen een voorstel doen. Om dit in te leiden eerst een kleine terugblik.
De lange geschiedenis van Biënnale Gelderland gaat terug tot de jaren negentig van de vorige eeuw. De behoefte aan een terugkerend evenement dat Gelderse kunstenaars in de spotlights zet, ontstaat vanuit het veld zelf. De beroepsvereniging Gemeenschap Beeldende Kunstenaars (GBK) organiseert een aantal edities van de Biënnale Gelderland, waarbij Museum Arnhem en Museum Het Valkhof ruimte ter beschikking stellen. Provincie Gelderland wordt op termijn de structurele geldschieter.
Als het projectbureau van het GBK opgaat in het Centrum Beeldende Kunst Gelderland, wordt Biënnale Gelderland vanaf dan door het CBKG georganiseerd, met gastcuratoren die de actuele ontwikkelingen van de beeldende kunst van Gelderland in beeld brengen.
In 2011 gaat het CBKG failliet, en wijst de provincie Gelderland de beide musea, Museum Arnhem en Museum het Valkhof aan als organisator. Dat blijkt in de praktijk een penvoerderschap. Beide musea kiezen er vanaf de eerste editie voor vrijwel alle taken uit te besteden aan partijen uit de stad. Zo wordt Plaatsmaken vanaf 2012 structureel betrokken bij Biënnale Gelderland. In 2014 wordt de hulp ingeroepen van Expoplu (nu bekend als P_OST) en Galerie Bart in Nijmegen. In de editie 2019 ontstaat er een sterke inhoudelijke samenwerking tussen Plaatsmaken, P_OST en Omstand. De infrastructuur, zoals de website, de socials, adresbestanden en het productienetwerk van Biënnale Gelderland wordt in de loop der jaren door Plaatsmaken ontwikkeld. De ruimte die de musea ter beschikking stellen neemt in de jaren verder af. Steeds vaker is de tentoonstelling buiten te zien en op andere locaties.
De vraag dringt zich op waarom de feitelijk organiserende partijen, Plaatsmaken en P_OST, in samenwerking met Omstand, van de provincie Gelderland niet de vaste opdracht krijgen om een bestendig evenement als de Biënnale Gelderland te ontwikkelen. Niet alleen is dit vanuit organisatorisch oogpunt logisch, het sluit aan bij de kerngedachte van waaruit het idee voor Biënnale Gelderland ooit is ontstaan, namelijk de behoefte aan een actuele stand van de hedendaagse beeldende kunst in en uit Gelderland. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat Plaatsmaken de aanjager is van netwerk Beeldende Kunst Arnhem (BKA) en P_OST van haar Nijmeegse variant BKN. Daarom verenigen wij, belangrijke spelers uit het Arnhemse en Nijmeegse veld ons in het volgende statement:
We willen ons verenigen in een nieuw op te richten stichting voor Biënnale Gelderland, een organisatie die tegelijkertijd bestendig is en het experiment niet schuwt, en tweejaarlijks de actuele stand wil tonen van Gelders talent. Deze nieuwe organisatie zal bestaan uit ervaren tentoonstellingsmakers. Zij kunnen meteen aan de slag met een reeds opgebouwde infrastructuur die met een paar drukken op de knop in paraatheid kan worden gebracht. Ook willen wij om transparantie en onpartijdigheid te waarborgen werken met een onafhankelijke selectiecommissie en zullen wij onze verantwoordelijkheden en werkzaamheden binnen deze nieuwe stichting duidelijk formuleren. Wij zijn in staat om recht te doen aan kunsttalent dat hier woont, en hun werk in een relevante context te plaatsen. We weten hoe belangrijk dit is voor de lokale kunstgemeenschap. We zullen dan ook bij uitstek de samenwerking aangaan met kunstenaars, andere kunstinstellingen en musea. Verbinding is ons motto.
Graag gaan wij het gesprek aan over de toekomst van Biënnale Gelderland, want die zien wij met vertrouwen tegemoet.
Inge Pollet, Plaatsmaken
Rob Groot Zevert, Omstand
Youri Appelo & Lieke Wouters, P_OST