Open brief aan CODA Museum Apeldoorn, met de oproep om zich – eindelijk – te committeren aan zowel de Fair Practice Code als de Richtlijn Kunstenaarshonoraria.
Open brief aan CODA Museum Apeldoorn, met de oproep om zich – eindelijk – te committeren aan zowel de Fair Practice Code als de Richtlijn Kunstenaarshonoraria.
Aan:
CODA Museum
T.a.v. directeur-bestuurder drs. Carin E.M. Reinders
Vosselmanstraat 299
7311 CL Apeldoorn
Amsterdam, 7 maart 2020
Betreft: CODA aan zet in zake richtlijn kunstenaarshonoraria
Geachte mevrouw drs. Carin E.M. Reinders,
The Future Is Female. Met de titel van de nieuwe tentoonstelling van CODA, die morgen, op Internationale Vrouwendag, opent, is Platform BK het roerend eens. Wij maken ons echter zorgen over de totstandkoming van de expositie, die uitblinkt in emancipatie noch eerlijkheid.
Sinds de introductie van de richtlijn voor kunstenaarshonoraria in januari 2017 is deze door het culturele veld en de politiek omarmd, maar CODA lijkt zich onvoldoende bewust van deze landelijke ontwikkelingen en lijkt niet van plan om hier uitvoering aan te geven. Zo werd een van onze leden, kunstenaar Joanneke Meester, door CODA recentelijk gevraagd voor The Future Is Female een groot tekstbeeld (9x3m) met de tekst ‘JE VERDIENT HET’ te ontwerpen en uit te voeren. Ironisch genoeg bleek Meester hier zelf niets aan te verdienen, omdat het museum geen kunstenaarshonorarium beschikbaar stelt. Met deze opstelling laat CODA kunstenaars een te hoge prijs betalen. Joanneke Meester kan, net als veel andere kunstenaars, geen onbetaalde opdrachten accepteren. Daarom roept Platform BK de directie van CODA op om net als alle kunstmusea de richtlijn voor kunstenaarshonoraria te ondertekenen, verantwoordelijkheid te nemen en kunstenaars die bij CODA tentoonstellen een eerlijke vergoeding aan te bieden.1
Kunstenaars uitbuiten door van hun onbetaalde arbeid te profiteren is geen onmacht maar onkunde voor een culturele instelling met de capaciteit en het budget van CODA. Al meer dan twee jaar is er een toegankelijke en administratief zeer simpele regeling van het Mondriaan Fonds om kunstenaarshonoraria betaalbaar te maken voor instellingen als CODA, het zogeheten experimenteerreglement kunstenaarshonoraria. CODA had hier makkelijk gebruik van kunnen maken als er onvoldoende budget beschikbaar zou zijn. Bovendien, met een jaarlijks budget van bijna €10 miljoen, ziet Platform BK het als moeilijk uitlegbaar dat CODA van dit reglement afhankelijk zou zijn om kunstenaars een honorarium te betalen. Platform BK ziet geen geldige reden waarom CODA de richtlijn kunstenaarshonoraria niet zou ondertekenen en hier uitvoering aan zou geven. Het verder vooruitschuiven van goed opdrachtgeverschap naar een onbepaald moment in de toekomst is daarom onacceptabel.
Als instelling die financiële ondersteuning krijgt van onder meer het Ministerie OCW en het Mondriaan Fonds, heeft CODA zich al moeten verhouden tot de Fair Practice Code. Uit dit voorbeeld met een van onze leden blijkt dat CODA zich noch onvoldoende heeft verdiept in de materie noch haar handelen daarop aan heeft willen passen. Daarom zien wij ons genoodzaakt om deze open brief ook te delen met de subsidiegevers die fair practice hoog op de agenda hebben staan.
Platform BK gaat graag het gesprek aan over fair practice in de culturele sector. De kernwaarden – solidariteit, diversiteit, vertrouwen, duurzaamheid en transparantie – zijn geen vaststaand gegeven, maar moeten juist vormgegeven worden in samenspraak. De arbeidsvoorwaarden van vele werkenden in de culturele sector zijn onderdeel van het maatschappelijke probleem van een economie van onzekerheid, burn-out en verborgen armoede. Culturele instellingen, zoals CODA, zouden hun maatschappelijke voortrekkersrol moeten waarmaken in zowel de culturele programmering als in haar opdrachtgeverschap. We weten door recente ontwikkelingen dat van Minister van Cultuur Van Engelshoven geen extra geld voor fair pay te verwachten is. De rekening daarvan kunnen we echter niet zomaar bij de kunstenaar neerleggen. Meer dan ooit hebben we elkaar nodig voor de eerlijke invoering van een waarachtige fair practice. Alleen in actieve solidariteit kunnen wij, instellingen en cultuurwerkers, werken aan de eerlijke en duurzame toekomst van de beeldende kunst in Nederland.
Met vriendelijke groet,
Koen Bartijn,
Directeur Platform BK
Sepp Eckenhaussen,
Directeur Platform BK
1 https://www.mondriaanfonds.nl/2019/06/24/alle-kunstmusea-doen-mee/