Aan:
Wethouder Kunst & Cultuur, T. Meliani & Wethouder Grond & Ontwikkeling, M. van Doorninck
Amstel 1
1011 PN Amsterdam

Amsterdam, 25 februari 2020

Betreft: prijsvraag Tijdelijk Landmark Sluisbuurt & Fair Practice

Geachte mevrouw Meliani, mevrouw van Doorninck,

Het is een goede zaak dat u met het nieuwe Kunstenplan van alle Amsterdamse culturele instellingen goed werk- en opdrachtgeverschap verwacht. Wel is het noodzakelijk dat het opdrachtgeverschap van de gemeente aan dezelfde verwachtingen en ambities gehouden wordt. Helaas voldoen de voorwaarden van de prijsvraag Tijdelijk Landmark Sluisbuurt nog niet aan deze ambities, die u wel van culturele instellingen verwacht.¹ Deze scheve situatie is onacceptabel.

Goed werkgeverschap is in het coalitieakkoord benoemd als voorwaarde voor subsidie voor organisaties.² En ook in de Hoofdlijnen kunst en cultuur 2021-2024 is te lezen dat de gemeente van instellingen verwacht de code te onderschrijven en een eerlijke beloning toepassen.³ De prijsvraag Tijdelijk Landmark Sluisbuurt is gestructureerd als een afvalrace in een winner-takes-all formule. Het probleem zit niet in de vergoeding van 25% van het budget van €100.000 die de uiteindelijke winnaar zal ontvangen of in de vergoeding voor de juryronde van €2.000 voor de vijf geselecteerde kunstenaars om hun plan klaar te maken voor de stemmingsronde.

Het probleem van de prijsvraag zit in de eerste ronde waar de gemeente geen onkostenvergoeding aan de inzenders biedt, terwijl in deze fase al wel een hoogwaardig artistiek, volledig verantwoord, financieel onderbouwd, in de tijd en technisch haalbaar plan met iconische en lokale waarde verwacht wordt, dat bovendien na deze fase niet meer aangepast dient te worden. Hiermee vraagt u veel kunstenaars – waarvan u sinds het rapport Passie gewaardeerd dient te weten dat dit een beroepsgroep is met een zorgwekkende inkomenspositie – een grote inspanning te leveren zonder enige vorm van compensatie of honorarium.⁴ Dit getuigt van zowel een onderwaardering van de arbeid van kunstenaars als ook een onderwaardering van het artistieke proces. Graag geef ik namens Platform BK bij dezen uiting aan de onaanvaardbaarheid van deze prijsvraag vanwege bovengenoemde redenen.

Een lid van onze vereniging, Su Tomesen, had graag een ontwerp willen maken voor de Sluisbuurt, maar is tot de conclusie gekomen dat zij dit niet kan onder deze voorwaarden. Zij zal niet de enige zijn die het zich niet kan veroorloven om enkele weken aan tijd en artistieke creativiteit te investeren zonder enige vorm van vergoeding. Dit is een pijnlijk voorbeeld dat laat zien dat goed opdrachtgeverschap ook sterk verband houdt met een andere ambitie die u van culturele instellingen vraagt op het gebied van diversiteit en inclusie. Het zal niet uw bedoeling zijn om met een Open Call kunstenaars uit te sluiten, maar dat is paradoxaal genoeg wel het resultaat van deze prijsvraag.

Met het actieplan diversiteit en inclusie als stedelijk streven kan ook de samenstelling van de jury tegen het licht worden gehouden. Uiteraard is het niet de deskundigheid van de individuele leden van jury die heroverwogen kan worden, maar wel de eenzijdigheid van de jury aangezien zij allen architect of stedenbouwkundige zijn.

Met deze brief willen wij benadrukken dat u als gemeente het juiste voorbeeld dient te geven. Anders ontstaat de kromme situatie dat u van culturele instellingen vraagt een ambitie neer te zetten waar u zelf niet aan kan voldoen. Het kan toch niet uw bedoeling zijn om in zo een ongemakkelijke positie terecht te komen. De oplossing is zo eenvoudig: realiseer wat u aan arbeid en artistieke ontwikkeling vraagt aan kunstenaars en betaal een honorarium aan kunstenaars voor het werk dat u van ze vraagt.

Ik hoop van harte dat deze brief een bijdrage kan leveren aan het realiseren van de gemeentelijke ambitie dat opdrachtgeverschap in de kunsten met publieke middelen fair practice zal zijn. Ik ben altijd bereid om deze zaak verder toe te lichten, mocht u daar behoefte aan hebben.

Met vriendelijke groeten,

Joram Kraaijeveld,
bestuurslid Platform BK

1. https://www.amsterdam.nl/projecten/sluisbuurt/kunst-voor-sluisbuurt/
2. Een Nieuwe Lente En Een Nieuw Geluid, Coalitieakkoord Amsterdam, mei 2018, p.32.
3. Hoofdlijnen kunst en cultuur 2021-2024, Gemeente Amsterdam, november 2019, p.90.
4. https://www.ser.nl/nl/publicaties/passie-gewaardeerd